хәл

Башкирский

Морфологические и синтаксические свойства

падеж	ед. ч.	мн. ч.
Им.	хәл	хәлдәр
Прит.	хәлдең	хәлдәрҙең
Д.	хәлгә	хәлдәргә
В.	хәлде	хәлдәрҙе
М.	хәлдә	хәлдәрҙә
Исх.	хәлдән	хәлдәрҙән
Принадлежность лицо ед. ч. мн. ч. 1-е хәлем хәлебеҙ 2-е хәлең хәлегеҙ 3-е хәле хәле

хәл

Существительное.

Произношение

• МФА: [χæl]

Семантические свойства

Значение

1. обстановка, ситуация, положение; обстоятельство ◆ ғаилә хәле — семейное положение ◆ астың хәлен туҡ белмәй. — сытый голодного не разумеет.
2. случай, происшествие; ситуация ◆ Тормошта төрлө хәлдәр була — в жизни случается разное. ◆ Хәҙер инде күп йылдар үткәс, ул ваҡыттарҙағы хәлдәрҙең күбеһе хәтерҙән юйыла бара. — Сейчас, по прошествии многих лет, многие события того времени стираются из памяти. ◆ Был хәл тураһында район гәзитендә мәҡәлә яҙып сығарҙылар инде. — Об этой ситуации уже напечатали статью в районной газете.
3. состояние здоровья; сила, мочь ◆ өләсәйҙең хәле насар, табипҡа алып барыр кәрәк. — бабушка в плохом состоянии, нужно отвезти её к врачу.
4. состояние дел ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
5. материальное положение ◆ Фатир алырға хәлемдән килмәй әле, ипотекаға алыр кәрәк — Я пока не в состоянии купить квартиру, нужно взять в ипотеку
6. лингв. обстоятельство ◆ рәүеш хәле — обстоятельство образа действия ◆ ваҡыт хәле — обстоятельство времени

Родственные слова

Ближайшее родство

Этимология

От арабск. حال "состояние; событие; обстоятельство".

Татарский

Латиница (Latinça)

xäl

Морфологические и синтаксические свойства

падеж	ед. ч.	мн. ч.
Им.	хәл	хәлләр
Прит.	хәлнең	хәлләрнең
Д.	хәлгә	хәлләргә
В.	хәлне	хәлләрне
М.	хәлдә	хәлләрдә
Исх.	хәлдән	хәлләрдән
Принадлежность лицо ед. ч. мн. ч. 1-е ем ебез 2-е ең егез 3-е е хәлләре

хәл

Существительное.

Корень: -хәл-.

Семантические свойства

Значение

1. состояние, положение
2. сила, мочь ◆ түзәр хәлем калмады — нет мочи
3. обстановка, обстоятельство
4. происшествие, случай ◆ күңелсез хәл — неприятный случай
5. лингв. обстоятельство

Синонимы

1. торыш
2. халәт

Фразеологизмы и устойчивые сочетания

• хәл алырга
• хәл бетәргә
• хәл белергә
• хәл сорашырга
• хәл итәргә
• хәл итәрлек
• хәл кадәренчә
• хәл килгәнчә
• хәл фигыль
• хәл җитмәслек
• хәл җыярга
• хәл җөмлә
• хәлләр ничек?
• хәл эчендә
• хәлгә керергә
• хәлгә керүчән
• хәлдән килергә
• хәлдән тайганчы
• хәлдән тайдырырга
• хәлдән таярга

Родственные слова

Ближайшее родство
существительные: хәлсезлек, хәл-әхвәл прилагательные: хәлле, хәлсез, хәлиткеч глаголы: хәлләнергә, хәлсезләнергә наречия: хәлчә послелоги: хәлдә

Этимология

Из арабского языка