Узбекский править

Морфологические и синтаксические свойства править

Действительный залог 
Время Единственное число Множественное число
1-е лицо 2-е лицо 3-е лицо 1-е лицо 2-е лицо 3-е лицо
Изъявительное наклонение
Настояще-будущее bosaman bosasan bosadi bosamiz bosasiz bosadi(lar)
— отрицательная форма bosmayman bosmaysan bosmaydi bosmaymiz bosmaysiz bosmaydi(lar)
Настоящее длительное (1) bosyapman bosyapsan bosyapti bosyapmiz bosyapsiz bosyapti(lar)
— отрицательная форма bosmayapman bosmayapsan bosmayapti bosmayapmiz bosmayapsiz bosmayapti(lar)
Настоящее длительное (2) bosmoqdaman bosmoqdasan bosmoqda bosmoqdamiz bosmoqdasiz bosmoqda(lar)
Настоящее длительное (3) bosayotirman bosayotirsan bosayotir bosayotirmiz bosayotirsiz bosayotir(lar)
— отрицательная форма bosmayotirman bosmayotirsan bosmayotir bosmayotirmiz bosmayotirsiz bosmayotir(lar)
Очевидное прошедшее bosdim bosding bosdi bosdik bosdingiz bosdi(lar)
— отрицательная форма bosmadim bosmading bosmadi bosmadik bosmadingiz bosmadi(lar)
Прошедшее причастное bosganman bosgansan bosgan bosganmiz bosgansiz bosgan(lar)
— отрицательная форма (1) bosmaganman bosmagansan bosmagan bosmaganmiz bosmagansiz bosmagan(lar)
— отрицательная форма (2) bosgan emasman bosgan emassan bosgan emas bosgan emasmiz bosgan emassiz bosgan emas(lar)
— отрицательная форма (3) bosganim yoʻq bosganing yoʻq bosgani yoʻq bosganimiz yoʻq bosganingiz yoʻq bosgan(lar)i yoʻq
Давнопрошедшее bosgan edim bosgan eding bosgan edi bosgan edik bosgan edingiz bosgan edi(lar)
— отрицательная форма (1) bosmagan edim bosmagan eding bosmagan edi bosmagan edik bosmagan edingiz bosmagan edi(lar)
— отрицательная форма (2) bosgan emas edim bosgan emas eding bosgan emas edi bosgan emas edik bosgan emas edingiz bosgan emas edi(lar)
— отрицательная форма (3) bosganim yoʻq edi bosganing yoʻq edi bosgani yoʻq edi bosganimiz yoʻq edi bosganingiz yoʻq edi bosgan(lar)i yoʻq edi
Многократно-длительное прошедшее bosar edim bosar eding bosar edi bosar edik bosar edingiz bosar edi(lar)
— отрицательная форма bosmas edim bosmas eding bosmas edi bosmas edik bosmas edingiz bosmas edi(lar)
Пересказительное прошедшее bosibman bosibsan bosibdi bosibmiz bosibsiz bosibdi(lar)
— отрицательная форма bosmabman bosmabsan bosmabdi bosmabmiz bosmabsiz bosmabdi(lar)
Будущее предположительное bosarman bosarsan bosar bosarmiz bosarsiz bosar(lar)
— отрицательная форма bosmasman bosmassan bosmas bosmasmiz bosmassiz bosmas(lar)
Наклонение намерения
Будущее намерения bosmoqchiman bosmoqchisan bosmoqchi bosmoqchimiz bosmoqchisiz bosmoqchi(lar)
— отрицательная форма bosmoqchi emasman bosmoqchi emassan bosmoqchi emas bosmoqchi emasmiz bosmoqchi emassiz bosmoqchi emas(lar)
Прошедшее намерения bosmoqchi edim bosmoqchi eding bosmoqchi edi bosmoqchi edik bosmoqchi edingiz bosmoqchi edi(lar)
— отрицательная форма bosmoqchi emas edim bosmoqchi emas eding bosmoqchi emas edi bosmoqchi emas edik bosmoqchi emas edingiz bosmoqchi emas edi(lar)
Повелительно-желательное наклонение
bosay bos / bosing (вежл.) bossin bosaylik bosingiz bossin(lar)
— отрицательная форма bosmay bosma / bosmang (вежл.) bosmasin bosmaylik bosmangiz bosmasin(lar)
Условное наклонение
bossam bossang bossa bossak bossangiz bossa(lar)
— отрицательная форма bosmasam bosmasang bosmasa bosmasak bosmasangiz bosmasa(lar)
Неличные формы
Причастие настоящего времени bosayotgan Причастие будущего времени bosar
— отрицательная форма bosmayotgan — отрицательная форма bosmas
Причастие прошедшего времени bosgan Деепричастие (1) bosa
— отрицательная форма bosmagan Деепричастие (2) bosib
Причастие настояще-будущего времени bosadigan — отрицательная форма bosmay, bosmasdan
— отрицательная форма bosmaydigan Инфинитив bosmoq
Страдательный залог 
Время Единственное число Множественное число
1-е лицо 2-е лицо 3-е лицо 1-е лицо 2-е лицо 3-е лицо
Изъявительное наклонение
Настояще-будущее bosilaman bosilasan bosiladi bosilamiz bosilasiz bosiladi(lar)
— отрицательная форма bosilmayman bosilmaysan bosilmaydi bosilmaymiz bosilmaysiz bosilmaydi(lar)
Настоящее длительное (1) bosilyapman bosilyapsan bosilyapti bosilyapmiz bosilyapsiz bosilyapti(lar)
— отрицательная форма bosilmayapman bosilmayapsan bosilmayapti bosilmayapmiz bosilmayapsiz bosilmayapti(lar)
Настоящее длительное (2) bosilmoqdaman bosilmoqdasan bosilmoqda bosilmoqdamiz bosilmoqdasiz bosilmoqda(lar)
Настоящее длительное (3) bosilayotirman bosilayotirsan bosilayotir bosilayotirmiz bosilayotirsiz bosilayotir(lar)
— отрицательная форма bosilmayotirman bosilmayotirsan bosilmayotir bosilmayotirmiz bosilmayotirsiz bosilmayotir(lar)
Очевидное прошедшее bosildim bosilding bosildi bosildik bosildingiz bosildi(lar)
— отрицательная форма bosilmadim bosilmading bosilmadi bosilmadik bosilmadingiz bosilmadi(lar)
Прошедшее причастное bosilganman bosilgansan bosilgan bosilganmiz bosilgansiz bosilgan(lar)
— отрицательная форма (1) bosilmaganman bosilmagansan bosilmagan bosilmaganmiz bosilmagansiz bosilmagan(lar)
— отрицательная форма (2) bosilgan emasman bosilgan emassan bosilgan emas bosilgan emasmiz bosilgan emassiz bosilgan emas(lar)
— отрицательная форма (3) bosilganim yoʻq bosilganing yoʻq bosilgani yoʻq bosilganimiz yoʻq bosilganingiz yoʻq bosilgan(lar)i yoʻq
Давнопрошедшее bosilgan edim bosilgan eding bosilgan edi bosilgan edik bosilgan edingiz bosilgan edi(lar)
— отрицательная форма (1) bosilmagan edim bosilmagan eding bosilmagan edi bosilmagan edik bosilmagan edingiz bosilmagan edi(lar)
— отрицательная форма (2) bosilgan emas edim bosilgan emas eding bosilgan emas edi bosilgan emas edik bosilgan emas edingiz bosilgan emas edi(lar)
— отрицательная форма (3) bosilganim yoʻq edi bosilganing yoʻq edi bosilgani yoʻq edi bosilganimiz yoʻq edi bosilganingiz yoʻq edi bosilgan(lar)i yoʻq edi
Многократно-длительное прошедшее bosilar edim bosilar eding bosilar edi bosilar edik bosilar edingiz bosilar edi(lar)
— отрицательная форма bosilmas edim bosilmas eding bosilmas edi bosilmas edik bosilmas edingiz bosilmas edi(lar)
Пересказительное прошедшее bosilibman bosilibsan bosilibdi bosilibmiz bosilibsiz bosilibdi(lar)
— отрицательная форма bosilmabman bosilmabsan bosilmabdi bosilmabmiz bosilmabsiz bosilmabdi(lar)
Будущее предположительное bosilarman bosilarsan bosilar bosilarmiz bosilarsiz bosilar(lar)
— отрицательная форма bosilmasman bosilmassan bosilmas bosilmasmiz bosilmassiz bosilmas(lar)
Наклонение намерения
Будущее намерения bosilmoqchiman bosilmoqchisan bosilmoqchi bosilmoqchimiz bosilmoqchisiz bosilmoqchi(lar)
— отрицательная форма bosilmoqchi emasman bosilmoqchi emassan bosilmoqchi emas bosilmoqchi emasmiz bosilmoqchi emassiz bosilmoqchi emas(lar)
Прошедшее намерения bosilmoqchi edim bosilmoqchi eding bosilmoqchi edi bosilmoqchi edik bosilmoqchi edingiz bosilmoqchi edi(lar)
— отрицательная форма bosilmoqchi emas edim bosilmoqchi emas eding bosilmoqchi emas edi bosilmoqchi emas edik bosilmoqchi emas edingiz bosilmoqchi emas edi(lar)
Повелительно-желательное наклонение
bosilay bosil / bosiling (вежл.) bosilsin bosilaylik bosilingiz bosilsin(lar)
— отрицательная форма bosilmay bosilma / bosilmang (вежл.) bosilmasin bosilmaylik bosilmangiz bosilmasin(lar)
Условное наклонение
bosilsam bosilsang bosilsa bosilsak bosilsangiz bosilsa(lar)
— отрицательная форма bosilmasam bosilmasang bosilmasa bosilmasak bosilmasangiz bosilmasa(lar)
Неличные формы
Причастие настоящего времени bosilayotgan Причастие будущего времени bosilar
— отрицательная форма bosilmayotgan — отрицательная форма bosilmas
Причастие прошедшего времени bosilgan Деепричастие (1) bosila
— отрицательная форма bosilmagan Деепричастие (2) bosilib
Причастие настояще-будущего времени bosiladigan — отрицательная форма bosilmay, bosilmasdan
— отрицательная форма bosilmaydigan Инфинитив bosilmoq

bos-moq  (босмоқ)

Глагол.

Корень: -bos-; окончание: -moq.

Произношение править

Семантические свойства править

Значение править

  1. давить, надавливать; жать, нажимать, прессовать ◆ zvonok knopkasini bosmoq — нажать кнопку звонка ◆ bagʻriga bosmoq — прижимать к (своей) груди ◆ paxtani bosib toy qilmoq — прессовать хлопок в кипы
  2. перен. нажимать, напирать, прилагать усилие ◆ bosib ishlamoq — работать напряженно, напористо
  3. настилать, укладывать; накладывать (сверху), наваливать ◆ aravaga oʻtin bosmoq — наваливать дрова на арбу ◆ unga bosmoq — обваливать в муке ◆ qorga bosmoq — повалить в снег, вывалять в снегу
  4. печатать ◆ mashinkada bosmoq — печатать на машинке ◆ pul bosmoq — печатать (выпускать) деньги
  5. топтать, травить (посевы) ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
  6. ступать, шагать; попирать ◆ yalang oyogʻi bilan tikanni bosib oldi — он босой ногой наступил на колючку ◆ yoʻl bosmoq — проходить путь, покрывать расстояние
  7. прям и перен. покрывать; охватывать ◆ atrofni qorongʻilik bosdi — всё кругом погрузилось в темноту ◆ badanini sovuq ter bosdi — его тело покрылось холодным по́том ◆ yoʻllarni qor bosdi — снегом замело (занесло) дороги
  8. подавлять, усмирять; прекращать ◆ chanqovni bosmoq — утолять жажду ◆ ogʻriqni bosmoq — успокаивать боль ◆ janjalni bosmoq — прекращать скандал
  9. внезапно нападать, совершать налёт; заставать врасплох, нагрянуть ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
  10. положить, класть (во что-либо при варке) ◆ oshga goʻsht bosmoq — положить в котёл мясо (при приготовлении плова)
  11. подшивать, застрачивать (край чего-либо) ◆ dasturxonning chetini bosmoq — подшивать край скатерти
  12. в форме деепр. входит в состав ряда сложных глаголов

Синонимы править

Антонимы править

Гиперонимы править

Гипонимы править

Родственные слова править

Ближайшее родство
  • существительные: bosim

Этимология править

Происходит от ??

Фразеологизмы и устойчивые сочетания править

Библиография править